تولد: 1271 قمری
محل تولد: خوانسار
وفات: 1346 قمری
مزار: وادی السلام نجف
عمر: 75سال
اساتید: حضرات آیات سید حسین کوه کمری، میرزا حبیب اللّه رشتی، سید محمدباقر خوانساری، سید محمدهاشم موسوی خوانساری، شیخ محمدحسین کاظمی و… .
شاگردان: بزرگانی چون شیخ آقابزرگ تهرانی، میرزا ابوالحسن شعرانی، سید محمدصادق بحرالعلوم، شیخ محمدجواد کاظمی، سید محمدمهدی اصفهانی و… .
آثار: سبیل الرشاد فی شرح نجاةالعباد، المسائل الکاظمیه، المسائل البحرانیه، الفقه الاستدلالی، الفوائد الرجالیه و… .
ولادت:
فقیه و مدرس بزرگ، سید ابوتراب عبدالعلی موسوی خوانساری از خاندان علم و فضل، در شهر عالم پرور خوانسار دیده به جهان گشود. پدرش آیةاللّه سید ابوالقاسم جعفر خوانساری از فقهای بزرگ و معروف و از شاگردان حضرات اعلام صاحب جواهر و شیخ انصاری در نجف بود که پس از طی مدارج عالی فقه و اصول به زادگاهش خوانسار بازگشت.
تحصیل:
سید ابوتراب از استعداد ذاتی و هوش سرشاری برخوردار بود و از همان کودکی علاقه فراوانی نسبت به کسب دانش
ابراز می نمود. این ویژگی ها، پدر را بر آن داشت تا در تعلیم و تربیت وی اهتمام جدی ورزیده و زمینه آشنایی فرزندش را با علوم اسلامی فراهم سازد، به طوری که هنوز 9 سالش تمام نشده بود که با دو زبان فارسی و عربی به خوبی تکلم می کرد. سید ابوتراب در همین ایام با ارتحال جانسوز پدر مواجه شد، گر چه غم از دست دادن پدر بر دوشش سنگینی می کرد، اما با عنایات حضرت حق، وقفه ای در تحصیل او ایجاد نگردید. و با جدیت تمام، دروس مقدماتی را در حوزه علمیه خوانسار پی گرفت. او در سال 1291 قمری برای ادامه تحصیل، راهی اصفهان شد و مدت چهار سال در محضر اساتید معروف آن شهر به تحصیل علوم عقلی و نقلی و تهذیب نفس پرداخت. سپس در سال 1295 قمری برای تکمیل یافته های علمی خود و درک محفل نورانی فرزانگان جهان تشیع، عازم حوزه علمیه نجف شد و در حلقه درس حضرات اعلام آن روز درآمد و پس از سال ها تلاش و پژوهش، در شمار فقهای بنام و مدرسان بزرگ حوزه نجف قرار گرفت.
تدریس:
این استاد محقق، از نخستین روزهای تشرف به حوزه علمیه نجف، به شیوه تدریس در کنار تحصیل، که از توصیه های مجرب عالمان سلف بوده است، پرداخت. این روش، علاوه بر تشویق او به پژوهش دقیق تر در مسایل علمی، از ایشان استادی کامل و شرف نگر ساخت.
این استاد فقیه و اندیشمند، جامع علوم عقلی و نقلی و حتی دانش های ریاضی، هندسه، جغرافیا و امثال آن بود، ژرف نگری و تبحر در مطالب مشکل علمی، از ویژگی های ایشان ذکر شده است.
آیة اللّه موسوی خوانساری حدود پنجاه سال بر کرسی تعلیم و تربیت تکیه زد و جمع کثیری از علما و فضلا از محضرش بهره مند و مفتخر به دریافت اجازات اجتهاد و روایت شدند.
ویژگی های اخلاقی:
آیةاللّه سید ابوتراب خوانساری، دارای اخلاق نیکو و کمالات نفسانی بود. در عین بزرگی و هیبت و اقتداری که از چهره ملکوتی اش نمایان بود، بسیار فرو
تن و متواضع بود و از هر گونه تکبر و خودستایی، چه در گفتار و چه در رفتار و نوشتار، پرهیز داشت. بر انجام نوافل، مخصوصا نافله شب مداومت داشت و تشرف به مسجدین سهله و کوفه را غنیمتی برای خود می دانست و گاه در آن دو مکان مقدس، معتکف می شد.
هدیه ویژه:
از دیگر ویژگی های اخلاقی آیةاللّه خوانساری ارادت خاص و توسل به ذیل عنایت ائمه اطهار علیهم السلام بود. آیةاللّه سید محمدمهدی اصفهانی می گوید: «عالم ربانی سید ابوتراب موسوی خوانساری به من گفت: روزی در حرم حضرت علی علیه السلام بعد از نماز صبح، با جماعتی از مؤمنین به توسل مولایمان، حجت خدا در زمین عجل اللّه تعالی فرجه الشریف پرداختیم، پس از پایان توسل، از آن حضرت در دلم «ساعتی مخصوص» درخواست کردم که نمونه آن، در نجف نباشد (و نیاز به کوک (کردن) مداوم نداشته باشد تا به کمک آن بتوانم به طور منظم، به برنامه های شخصی، عبادی و تدریس بپردازم) از حرم حضرت امیر علیه السلام به منزل آمدم، همین که خواستم در اتاق بنشینم، خدمت کار منزلم نزد من آمد و ساعتی با همان ویژگی هایی که من در حرم مطهر حضرت امیر علیه السلام از امام زمان عجل اللّه تعالی فرجه الشریف خواسته بودم به من داد. گفتم: این ساعت مال کیست تا آن را از او خریداری کنم؟ گفت: این ساعت را مردی، چند لحظه پیش به منزل آورد و گفت: آن را به مولایت سید ابوتراب بده و بگو: آن را همان کسی فرستاد
ه که تو از او در حرم جدت امیرالمؤمنین علیه السلام خواسته بودی. این «ساعت» سال ها نزد من است نه خراب می شود و نه از حرکت باز می ماند». سید محمدمهدی اصفهانی در ادامه می افزاید: «بعد از رحلت آن مرحوم هر چه جستجو کردیم، از آن ساعت، اثری ندیدیم».
تألیفات:
آیةاللّه خوانساری، علاوه بر تدریس و پرورش فقها و دانشمندان بزرگ، در عرصه نگارش و تألیفات نیز، آثار ارزشمندی در زمینه های اصول، فقه، تفسیر، رجال و کلام و … از خود به یادگار گذاشت. که متأسفانه تعداد اندکی از آنها به زیور چاپ آراسته گردیده است.
رحلت:
این عالم ربانی سرانجام پس از یک عمر تلاش علمی، روز نهم جمادی الاول 1346 دعوت حق را اجابت کرد و به سرای باقی شتافت.
پیکر پاک آن مرحوم پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیة اللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی در وادی السلام نجف به خاک سپرده شد.
رحمت و رضوان خدا نثارش باد
منابع: گلش ابرار/4،
www.hawzah.net
