بررسی صحت روایت مختار و شفاعت امام حسین علیه السلام

سوال: آیا این روایت صحت دارد؟

نجات &lt ;SPAN lang=AR-SA style=”FONT-SIZE: 9pt; COLOR: purple; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: ‘Tahoma’,’sans-serif’; mso-fareast-font-family: ‘Times New Roman'”>مختار با شفاعت امام حسین علیه السلام

أَبَانُ بْنُ تَغْلِبَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ زُرْعَةَ عَنْ سَمَاعَةَ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام يَقُولُ: إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ &lt ;/SPAN>بِشَفِيرِ النَّارِ وَأَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ فَيَصِيحُ صَائِحٌ مِنَ النَّارِ يَا رَسُولَ اللَّهُ أَغِثْنِي يَا رَسُولَ اللَّهِ ثَلَاثاً قَالَ فَلَا يُجِيبُهُ قَالَ: فَيُنَادِي يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ثَلَاثاً أَغِثْنِي فَلَا يُجِيبُهُ قَالَ فَيُنَادِي يَا حُسَيْنُ يَا حُسَيْنُ يَا حُسَيْنُ أَغِثْنِي أَنَا قَاتِلُ أَعْدَائِكِ قَالَ: فَيَقُولُ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ قَدِ احْتَجَّ عَلَيْكَ قَالَ: فَيَنْقَضُّ عَلَيْهِ كَأَنَّهُ عُقَابٌ كَاسِرٌ قَالَ: فَيُخْرِجُهُ مِنَ النَّارِ قَالَ: فَقُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام: وَمَنْ هَذَا جُعِلْتُ فِدَاكَ؟ قَالَ: الْمُخْتَارُ. قُلْتُ لَهُ: وَلِمَ عُذِّبَ بِالنَّارِ وَقَدْ فَعَلَ مَا فَعَلَ قَالَ: إِنَّهُ قَالَ كَانَ فِي قَلْبِهِ مِنْهُمَا شَيْ‏ءٌ وَالَّذِي بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ لَوْ أَنَّ جَبْرَئِيلَ وَمِيكَائِيلَ كَانَ فِي قَلْبَيْهِمَا شَيْ‏ءٌ لَأَكَبَّهُمَا اللَّهُ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمَا.

سماعه مى‌گويد: از امام محمّد باقر عليه السلام شنيدم مى‌فرمود: موقعى كه روز قيامت فرا مى‌رسد پيامبر اسلام و امير المؤمنين و حسن و حسين صلى اللَّه عليهم اجمعين از نزديك جهنم عبور خواهند كرد. شخصى كه در جهنم است سه مرتبه فرياد مى‌زند: يا رسول اللَّه بفريادم برس! ولى پيغمبر خدا جوابى به او نخواهد داد. سه مرتبه فرياد مى‌زند: يا امير المؤمنين بفريادم برس! آن حضرت هم جوابى به او نخواهد داد.
سپس سه مرتبه فرياد مى‌زند: يا حسين بفريادم برس، من قاتل دشمنان تو مى‌باشم. پيامبر خدا به امام حسين مى‌فرمايد: وى بر تو اتمام حجت نمود. امام حسين عليه السلام پس از اين جريان نظير عقاب شكارى بفريادش ميرسد و او را از آتش نجات مى‌دهد.&l t;BR>
راوى مى‌گويد: من به امام صادق گفتم: فدايت شوم آن شخص كه در آتش است كيست؟
فرمود: مختار است.
گفتم: براى چه در آتش معذّب خواهد شد در صورتى كه قاتلين امام حسين را كشت!؟
فرمود: براى اين‌كه اندكى از محبت آن دو نفر را در قلب خود داشت. قسم به حق آن خدائى كه حضرت محمّد صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم را به حق مبعوث كرد اگر در قلب جبرئيل و ميكائيل هم چيزى از (محبت آنان) باشد خدا ايشان را از ناحيه صورت داخل آتش جهنم خواهد كرد.

المجلسي، محمد باقر (متوفاى 1111هـ)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏45، ص339،‌ تحقيق: محمد الباقر البهبودي، ناشر: مؤسسة الوفاء – بيروت – لبنان، الطبعة: الثانية المصححة، 1403هـ – 1983م.
برگرفته از سایت  http://maddahi.ir

پاسخ: در مورد قیام مختار، دو دسته روایت وارد شده است: 1
دسته اول روایاتی است كه به مذمت مختار پرداخته و او را شخص كذاب معرفی می‌كند.
در مورد این روایات می‌توان گفت:
اولّاً: این احادیث از نظر سندی ایراد دارند.2
ثانیاً: مختار كسی است كه از قاتلین اهل بیت (ع) و سرور شهیدان انتقام گرفته است و عمل او قطعاً خداوند و اهل بیت (ع) بوده است پس چطور می‌توان گفت مورد بغض و نفرت اهل بیت (ع) بوده است.
پس به نظر می‌رسد این روایات ساخته دست دشمنان و مخالفین مختار است تا شخصیت او را نزد شیعیان زیر سؤال ببرند.3

در مقابل روایاتی است كه به مدح مختار و قیام او پرداخته است، كه چند مورد از آن‌ها را ذكر می‌كنیم:

1)حضرت امیر (ع)می‌فرمایند:4
«سیُقتل ولدی الحسین و سیَخرج غلام من ثقیف و یَقتل من الذین ظلموا ثلاثمائه و ثلاثة و ثمانین الف رجل»
«به زودی فرزندم حسین كشته خواهد شد، ولی طولی نمی‌كشد كه جوانی از قبیله ثقیف قیام خواهد كرد و از این ستمكاران، انتقام خواهد گرفت به طوری كه تعداد كشته‌های آنان به سیصد و هشتاد و سه هزار نفر خواهد رسید»

2) حضرت امیر (ع)در ضمن بیان مشابهت مسلمین با بنی اسرائیل می‌فرمایند:5
«به زودی ستمكاران، توسط كسی كه خداوند برای انتقام ما بر آنان خواهد فرستاد، به بلایی گرفتار خواهند شد و این به خاطر فسق و جنایتی است كه مرتكب شده‌اند، همان‌گونه
كه بنی‌ اسرائیل گرفتار عذاب شدند … او جوانی از قبیله ثقیف است كه او را “مختار بن ابی عبید” می‌گویند.»

3) ابا عبدالله (علیه‌السّلام)، پس از خطبه‌ای كه در راه كربلا ایراد نمودند، می‌فرمایند:6
«پروردگارا، آن جوانمرد ثقیفی را بر آنان مسلط كن تا جام تلخ مرگ و ذلت را به ایشان بچشاند و از قاتلان ما احدی را معاف نكند. به جای هر قتلی، كشتنی و به جای ضربت، ضربتی؛ و انتقام مرا و خواندن و دوستان و شیعیانم را از این‌ها بگیرد»
امام صادق (ع)هم در مورد او فرمودند: (پس از حادثه كربلا)، هیچ زنی از زنان آرایش نكرد و خضاب نیست، تا زمانی كه مختار، سر بریده ابن زیاد و عمر سعد را برای ما فرستاد»

4) پس از ارسال سر بریده عمر سعد و ابن زیاد نزد امام سجاد (ع)، ایشان در حق مختار فرمودند:7
«حمد و ستایش، خدایی را كه انتقام ما را از دشمنانم گرفت و خداوند به مختار، پاداش و جزایی خیر عطا فرماید»

5) پس از ارسال سر بریده و ابن زیاد نزد محمد حنفیه، ایشان & lt;SPAN lang=AR-SA style=”FONT-SIZE: 9pt; COLOR: darkgreen; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: ‘Tahoma’,’sans-serif’; mso-fareast-font-family: ‘Times New Roman'”>فرمودند:8 «خداوند به او پاداش خیر دهد و بهترین پاداش را بدهد. همانا او انتقام ما را گرفت و رعایت حق او بر همه فرزندان بنی مطلب واجب گردید»

7) نزد امام باقر سخن از مختار به میان آمد: عده‌ای به وی ناسزا می‌گفتند، حضرت فرمودند:9 «به مختار ناسزا نگوئید، زیرا او بود كه قاتلین شهدای ما را كشت و انتقام خون، را از (دشمنان) گرفت و … .

8) امام صادق (ع) هم در مورد او فرمودند:10
«(پس از حادثه كربلا)، هیچ زنی از زنان آرایش نكرد و خضاب نیست، تا زمانی كه مختار، سر بریده ابن زیاد و عمر سعد را برای ما فرستاد»

از مجموع این احادیث به دست می‌آید كه در شخصیت و حُسن عقیده مختار هیچ شك و شبهه‌ای نیست و قیام او مرضیّ خدا و اهل بیت پیامبر (ص) بوده است 11 و از طلب رحمتی كه حضرت سجاد (ع) در حق او نمودند، روشن می‌شود كه مسلك او امامی بوده است.
بنابراین ایراد “كیسانی” بودن و دعوت مردم به سوی خویش و امامت محمد بن حنفیه وارد نیست.
چون طلب رحمت از سوی ائمه(ع) برای شخصی كه اعتقادش بر حق نباشد، جایز نیست.

1-        معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.

2-       همان.

3-       بحارالانوار، ج45، ص 386؛ به نقل از رساله ذوب النضار، ابن نما.

4-        معجم رجال الحدیث،‌ ج19، ص 102.

5-       مقدس اردبیلی، احمد بن علی؛ حدیقة الشیعه، انتشارات كلی، بی‌جا، چاپ پنجم، بی‌تا، ص 509.

6-       بحارالانوار، ج45، ص 340.

7-&
nbsp;       جامع الرواة، ج1، ص 22.
قهبائی عنایة الله؛ مجمع الرجال، تحقیق علامه اصفهانی، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوّم، 1364ه، ج6، ص 78.

8-        بحارالانوار، ج45، ص 386.

9-       بحارالانوار، ج45، ص 343.
معجم رجال الحدیث، ج19، ص 102.

10-   معجم الرجال، ج6، ص 78.

11-   حدیقه الشیعه، ص 510.

www.askdin.com