حجت‌الاسلام و‌المسلمين «محمدحسين ابراهيمی»، مترجم قرآن كريم، نويسنده و استاد حوزه علميه قم، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) با بيان اين مطلب گفت: اگر در ترجمه قرآن به ساير زبان‌ها مثلاً زبان انگليسی از شيوه ترجمه گروهی استفاده شود؛ متخصصان حوزه‌های مختلف فقه، جامعه‌شناسی، روانشناسی، صرف و نحو زبان عربی و گرامر زبان انگليسی با محوريت مترجم گردهم می‌آيند و با همكاری يكديگر برای ارائه ترجمه‌ای دقيق از قرآن كريم تلاش می‌كنند كه اين همكاری منجر به ارائه ترجمه‌ای ارزشمند و مورد اطمينان مخاطب خواهد شد.
وی در ادامه گفت: ترجمه متون علمی و ترجمه متون مقدس هر كدام خصوصيات و ويژگی‌های خاص خودشان را دارند؛ ترجمه متون علمی ترجمه به مفهوم است يعنی همين كه مفهوم عبارات به درستی منتقل شود؛ ترجمه صورت گرفته، اما در ترجمه كتاب‌های مقدس بايد ابعاد مختلفی مراعات شود و مترجم يا گروه ترجمه علاوه بر تسلط بر زبان مبدأ يعنی زبان قرآن كريم و زبان مقصد كه در اينجا زبان انگليسی است، بايد با مجموعه‌ای از علوم و دانسته‌ها آشنايی داشته باشد.
ابراهيمی افزود: از آنجايی كه قرآن، كتاب وحی است و از جانب خداوند عالم، نازل شده و دارای جنبه‌های گوناگون اعجازی است؛ در ترجمه آن بايد دقت زيادی انجام شود تا مفهوم نادرستی به مخاطب القا نشود و يا معنايی از آن از قلم نيا‌فتد.
وی در مورد زبان قرآن كريم و ترجمه آن به ساير زبان‌ها گفت: عربی به‌كار رفته در قرآن تفاوت‌های زيادی با زبان عربی امروز دارد؛ بنابر اين مترجم بايد پيش از ترجمه به ادبيات قرآن مسلط شود و با علم لغت، صرف، اشتقاق، نحو، خط و انشای قرآن، تاريخ و ادبيات عرب، علم معانی، و … آشنايی كافی داشته باشد تا بتواند در برگرداندن آيات قرآن تا حد امكان جانب امانت را نگه دارد.
| حجت‌الاسلام و‌المسلمين ابراهيمی: |
| اگر قرار باشد در ترجمه تنها معادل كلمات به صورت زيرنويس در زير آيات قرار بگيرد، وفاداری به معنای قرآن در ترجمه امكان‌پذير نخواهد بود |
اين مترجم قرآن ادامه داد: پس از زبان مبدأ، مترجم بايد بر زبان مقصد به عنوان مثال زبان انگيسی به طور كامل مسلط باشد تا بتواند معنا را از ظرف زبان مبدأ، خارج و به ظرف زبان مقصد منتقل كند.
محمدحسين ابراهيمی تأكيد كرد: با توجه به آنچه گفته شد آگاهی از علوم جانبی در خلق يك ترجمه زيبا و دقيق تأثير فراوانی دارد كه اين علوم جانبی آيات‌الاحكام، روانشناسی، فقه، حقوق اجتماعی، حقوق عرب در زمان نزول قرآن و … را در برمی‌گيرد كه در ميان اين علوم آنچه بيش از همه دارای اهميت است؛ تاريخ قرآن، شأن نزول آيات قرآن و ادبيات عرب در آن زمان است كه در برگردان متن قرآن به زبان‌های ديگر عامل بسيار مهم و مؤثری به شمار می‌رود.
وی افزود: بعد از تاريخ، آگاهی از فقه و حقوق اسلامی و عربی نيز اهميت زيادی دارد؛ زيرا در بخش‌های مختلفی از قرآن در مورد حقوق زن، حقوق مرد، حقوق فردی و حقوق اجتماعی سخن به ميان آمده كه اين مسئله مترجم را ملزم به داشتن اطلاعات در مورد حقوق اسلامی و حتی حقوق غيراسلامی می‌كند.
وی خاطرنشان كرد: مترجمان قرآن كريم هرچه از علوم جانبی اطلاعات بيشتری داشته باشند؛ بهتر می‌توانند معنای قرآن را درك و آن را منعكس كنند.
ابراهيمی در مورد امكان وفاداری كامل به متن قرآن در زمان ترجمه گفت: اگر قرار باشد در ترجمه تنها معادل كلمات به صورت زيرنويس در زير آيات قرار بگيرد، وفاداری به معنای قرآن در ترجمه امكان‌پذير نخواهد بود؛ زيرا بيان كامل محتويات آيات به زبان مقصد هميشه به همان‌صورت كه در زبان مبدأ بوده امكان‌پذير نيست و مترجم برای انتقال مفهوم گاه مجبور به استفاده از كروشه برای دادن توضيحات لازم و گاه مجبور به استفاده از پاورقی می‌شود كه هر دو شيوه بسيار مؤثر است و عموماً در ترجمه‌ها به كار می‌رود.
وی با اشاره به اينكه افرادی كه به ترجمه قرآن مراجعه می‌كنند قادر به درك زبان عربی نيستند، گفت: مترجم بايد بسيار مراقب باشد كه ترجمه او موجب بدفهمی مخاطب از آيات قرآن كريم نشود و اگر از اين امر اطمينان ندارد نبايد به ترجمه اين كتاب الهی دست بزند.
محمدحسين ابراهيمی با اشاره به اهميت در نظر گرفتن مخاطبان از سوی مترجم قرآن تأكيد كرد: مترجم در ترجمه قرآن به زبان‌های مختلف به طور مثال انگليسی بايد زبان روز مخاطب خود را در نظر بگيرد و مفاهيم قرآن را در قالبی ارائه دهد كه برای عموم متكلمان آن زبان قابل فهم باشد.
وی افزود: برخی از مترجمان در برگرداندن قرآن به زبان‌های ديگر تنها به برگردان آيات فكر می‌كنند و از معادل‌هايی استفاده می‌كنند كه گاه فهم آنان برای عموم متكلمان آن زبان امكان‌پذير نيست كه از نظر اينجانب اين شيوه صحيح نيست و مترجم بايد آيات قرآن را با استفاده از زبان و اصطلاحات مورد استفاده متكلمان زبان مقصد به آنان منتقل كند.
حجت‌الاسلام و‌المسلمين «محمدحسين ابراهيمی»، مترجم قرآن كريم، نويسنده و استاد حوزه علميه قم، تاكنون علاوه بر ترجمه قرآن كريم به زبان فارسی، 45 جلد كتاب منتشر كرده است؛ از ميان آثار وی می‌توان به تفسير «سلام» اشاره كرد كه در 30 جلد نوشته شده و تاكنون 4 جلد آن از سوی نشر «تأمين» به چاپ رسيده است.
منبع: ایکنا
