اهمّیت کعبه
«جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَی لِلاْءِسْلاَمِ عَلَماً».(خطبه 1)
«خداوند سبحان کعبه را برای اسلام نشانه گویا قرار داد.»
کعبه بسان پرچم و درفشی با شکوه بر فراز بنای رفیع اسلام همواره می بایست برافراشته باشد.
اهمیت کعبه وحج
«وَاللّهَ اللّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ، لاَ تُخَلُّوهُ مَا بَقِیتُم…».(نامه 47)
«خدا را، خدا را، شما را وصیت می کنم درباره خانه خدا که تا هستید آن را خالی مگذارید.»& lt;/o:p>
در بیان اهمیّت بسیار بالای حج در اسلام، همین بس که حضرت این وصیت را در بستر شهادت به امام حسن و امام حسین علیهماالسلام می کنند و در سفارش آن با دو بار ذکر جلاله «اللّه »، تأکید می نمایند.
اهل و عیال مسافر
«اللَّهُمّ… وَأَنْتَ الْخَلِیفَةُ فِی الأْهْلِ».(خطبه 46)
«خداوندا ! تو در وطن نسبت به باز ماندگان (و اهل و عیال) ما (مسافران) سرپرست و نگهبانی.»
جمله فوق قسمتی از دعای سفر است که آن حضرت بیان فرموده اند و نیز از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «الحاجّ… محفوظ فی أهله وماله»؛
«اهل و عیال و مال و منال مسافر خانه خدا محفوظ و در امان است.»(6)
ایام اللّه در حج
«فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ، وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللّهِ».(نامه 67)
«پس مناسک حج را برای مردم بپادار و متذکر ایّام اللّه برای آنها باش.»
حضرت پس از لزوم بر پایی حج که در دستورشان به فرماندار مکه به عنوان امیرالحاج می نویسند، لزوم یاد ایام اللّه را نیز در ادامه به وی متذکر می شوند.
بازار حج
«یُحْرِزُونَ الاْءَرْبَاحَ فِی مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ».(خطبه 1)
«دعوت شوندگان حجّ بیت اللّه الحرام… سودهای فراوان در تجارت گاه و بازار عبادت الهی به دست می آورند.»
بنای کعبه از زمان آدم علیه السلام
«أَنَّ اللّهَ سُبْحَانَهُ اخْتَبَرَ الأوَّلِینَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ صَلَوَاتُ اللّهِ عَلَیْهِ… بِأَحْجَارٍ… فَجَعَلَهَا بَیْتَهُ الْحَرَامَ…»(خطبه 192)
«همانا خداوند سبحان آزمایش کرد انسان ها را از آدم علیه السلام تا… با سنگ هایی… که آن را خانه محترم خود قرار داد.»
از این بیان حضرت چنین نتیجه ای نیز به دست می آید که بنای کعبه در زمان آدم علیه السلام نیز برپا بوده است و اقدام حضرت ابراهیم علیه السلام صرفا تجدید بنای این خانه الهی بوده است.
بنای کعبه از زمان آدم علیه السلام
«ثُمَّ أَمَرَ آدَمَ عَلَیْهِ السَّلاَم وَوَلَدَهُ أَنْ یَثْنُوا أَعْطَافَهُمْ نَحْوَهُ»(خطبه 192)
«پس آدم و فرزندانش را فرمان داد که به سوی کعبه بازگردند.»
بنای ساده کعبه
«وَلَوْ کَانَ الاْءَسَاسُ الْمَحْمُولُ عَلَیْها ، وَالاْءَحْجَارُ المَرْفُوعُ بِها ؛ مِنْ زُمُرُّدَةٍ خَضْرَاءَ… لَخَفَّفَ ذَلِکَ مُصَارَعَةَ الشَّکِّ فِی الصُّدُورِ».(خطبه 192)
«و اگر پایه ها و بنیان کعبه و سنگ هایی که در ساختمان آن به کار رفته، از زمرّد سبز و یاقوت سرخ و دارای نور و روشنایی بود، دل ها دیرتر به شک و تردید می رسیدند.»
حضرت در این بیان فرموده است: خداوند بنای کعبه را ساده قرار داد تا انسانها را با آن بهتر بیازماید و امکان ایجاد زمینه های شک و تردید در این آزمایش الهی برای مشکل تر شدن این آزمون است؛ چرا که وسیله امتحان می بایست با توجّه به ارزش و اهمّیت نتیجه آن، صورتی مشکل تر داشته باشد.
بهشت پاداش حج
«جَعَلَهُ اللّهُ… وُصْلَةً إِلَی جَنَّتِهِ».(خطبه 19
2)
«خداوند حج را وسیله ای برای… رسیدن بندگان به بهشت خویش قرار داد.»
بهشت پاداشی است که خداوند برای آنان که از آزمون بزرگ حج نیز، امتیاز قبولی را به دست آورند، مقرر فرموده است.
بهترین وسیله تقرّب به خداوند
«إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْمُتَوَسِّلُونَ إِلَی اللّهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَی… حَجُّ الْبَیْتِ وَاعْتِمَارُهُ».(خطبه 110)
«همانا بهترین چیزی که انسان ها می توانند به وسیله آن به خداوند سبحان نزدیک شوند و متوسل گردند… حجّ خانه خدا و عمره آن است.»</o:p >
وسایل تقرّب و نزدیکی به خداوند، بسیار است، امّا آنچه را حضرت در این خطبه به عنوان بهترین این وسایل بر می شمارند، ده چیز است، ایمان، جهاد، اخلاص، نماز، زکات، روزه، حج، صله رحم، صدقه، کارهای پسندیده و یکی از این امور همان حج و عمره بیت اللّه الحرام است.
بی توجّهی به زیبایی های دنیوی در حج
«…وَیَرْمُلُونَ عَلَی أَقْدَامِهِمْ ، شُعْثاً غُبْراً لَهُ».(خطبه 192)
«عاشقان بیت اللّه … طواف خانه می کنند… در حالی که موهایشان آشفته است و بدنهای غبار آلود دارند.»
توصیف حضرت از حجاج شیفته بیت اللّه در این اس
ت که آنان چنان عاشق زیارت خانه دوست هستند که بی توجه به وضیعت ظاهری، به محض رسیدن از راه دشوار سفر، با همان وضع آشفته، امّا درونی زیبا، به دیدار کعبه که نشان از محبوب دارد، می شتابند.
بیگانگان در مراسم حج
رجوع شود به:
توطئه بیگانگان در مراسم حج. (نامه 33)
در حالی که بیگانگان و دشمنان اسلام، تأثیرات عمیق حج را در ارتقای دین و دنیای مسلمین می بینند و تأثیر شگرف آن را در وحدت و انسجام بلاد اسلامی مشاهده می کنند، در مقابل این مراسم وحدت آفرین، بی تفاوت نمی نشینند و از توطئه در تضعیف آن مضایقه نمی کنند.
پاداش حج
«وَلَوْ أَرَادَ سُبْحَانَهُ… لَکَانَ قَدْ صَغُرَ قَدْرُ الْجَزَاءِ ، عَلَی حَسَبِ ضَعْفِ البَلاَءِ».(خطبه 192)
«اگر خداوند سبحان خانه اش را در سرزمینی قرار می داد که… همانا پاداش آن به تبع ضعیف شدن آزمایش کمتر می شد.»
در این بیان، حضرت به حجّاج رنجیده ای که برای رسیدن به خانه محبوب، سختی های فراوانی را متحمّل می گردند، نوید می دهد که رنج های این سفر الهی هر چه بیشتر باشد، پاداش آن نیز به مراتب افزون تر خواهد بود.
پاداش حج، وصال بهشت
«جَع
َلَهُ اللّهُ… وُصْلَةً إِلَی جَنَّتِهِ».(خطبه 192)
«خداوند حج را سببی برای… رسیدن بندگانش به بهشت قرار داد.»
و پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: یک حجّ مبرور (نیکو)، از دنیا و هر چه در دنیاست بهتر است و چنین حجّی پاداشی جز بهشت ندارد.(7)
پاداش حج، غفران الهی
«… وَیَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ».(خطبه 1)
«دعوت شوندگان بیت الحرام… به سوی وعدگاه آمرزش الهی می شتابند.»
آمرزش الهی نیز پاداشی است که خداوند به مسافران کوی خویش وعده داده است و وعدگاه این گذشت و این عفو، خانه خداست.
پناه بی پناهان
«جَعَلَهُ… وَلِلْعَائِذِینَ حَرَماً».(خطبه 1)
«خداوند سبحان… کعبه را… خانه امن و امان برای پناهندگان قرار داد.»
| < ;P style=”TEXT-ALIGN: justify; LINE-HEIGHT: 200%; MARGIN: 0in 0in 10pt; unicode-bidi: embed; DIRECTION: rtl” dir=rtl class=MsoNormal>کعبه زو تشریف بیت اللّه یافت | گشت ایمن هر که در وی راه یافت |
(عطار)
پناهگاه انسان ها
«بَیْتِهِ الحَرَامِ… یَأْلَهُونَ إِلَیْهِ وَلَهَ ا لْحَمَامِ».(خطبه 1)
«خانه محترم خدا… که انسان ها همانند کبوتران به آن پناه می برند.»
حضرت تعبیر از «پناه کبوتران»، اوج نیاز پناهنده شدن به ملجأ مطمئن برای انسان و آرام بخش بودن این پناه گاه ویژه را برای او نشان می دهد.
ای چو کعبه، وحوش را همه امن < /o:p> | خلق را مقصر و درگهت مأمن |
(مسعود سعد سلمان)
تبلیغات در حج
«فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ، وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللّهِ».(نامه 67)
«حج را برای مردم بپا دار و روزهای خدا را به ایشان متذکّر باش.»
یادآوری ایام اللّه ، روزهای خدا، روز قیامت، روز موت، نعمت های الهی و روزهای بزرگ پیروزی و موفقیت الهی، تبلیغاتی است که امام در حج به قثم بن عباس فرماندار مکّه و امیر الحاج فرمان می دهند؛ تبلیغاتی که در ترغیب مردم به امور خیر می بایست هر سال با شکوهتر تدوین و اجرا گردد.
تجارت در حج
«یُحْرِزُونَ الاْءَرْبَاحَ فِی مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ ».(خطبه 1)
«دعوت شوندگان حجّ بیت الحرام… سودهای فراوان در تجارت گاه الهی به دست می آورند.»
تجارت حج معامله ای است میان خالق و مخلوق، تجارتگاه حج بازار بندگی میهمانان بیت الرحمان است. حج در این بازار بهایی است برای خرید غفران الهی و بهشت خداوند؛ تجارتی که خسران ندارد.
توطئه بیگانگان در مراسم حج
«کَتَبَ إلَیَّ یُعْلِمُنِی أَنَّهُ وُجِّهَ إلَی الْمَوْسِمِ أُنَاسٌ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ ، الْعُمْیِ الْقُلُوبِ».(نامه 33)
«به من خبر رسیده است که گروهی از کور دلان و… از اهل شام (مأمورین معاویه) به سوی مکّه (برای توطئه) در مراسم حج گسیل شده اند.»
امام خمینی قدس سره : در مراسم حج، ممکن است اشخاصی از قبیل ملاّهای وابسته به خود را وادار کنند که اختلاف میان شیعه و سنّی ایجاد کنند و آنقدر به این پدیده شیطانی دامن زنند که بعضی ساده دلان باور کنند و موجب تفرقه و فساد شوند. برادران وخو
اهران هر دو فرقه باید هشیار باشند و بدانند که این کوردلان جیره خوار با اسم اسلام و قرآن مجید و سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله می خواهند اسلام و قرآن و سنّت را از بین مسلمین برچینند و یا لا اقل به انحراف کشانند.(8)
تعلیم و تعلّم در حج
«فَأَقِمْ لِلنَّاسِ الْحَجَّ… فَأَفْتِ الْمُسْتَفْتِیَ، وَعَلِّمِ الْجَاهِلَ».(نامه 67)
«حج را برای مردم بپا دار و … آنان که پرسش های دینی دارند، با فتواها آشنایشان گردان و ناآگاهان را آموزش ده.»
تقویت دین با حج
«فَرَضَ اللّهُ… وَ
الْحَجَّ تَقْویَةً لِلدِّین».(حکمت 244، فیض الاسلام)
«خداوند حج را به عنوان عاملی برای تقویت دین، واجب گردانید.»
حفظ و تقویت دین، ضرورتی انکارناپذیر و بلکه از اوجب واجبات است. تقویت دین طرق بسیار دارد و بسته به زمان و مکان و موقعیت خاص، روش ویژه خود را می طلبد، و حج به عنوان یک استراتژی همه ساله، این تأثیر نیرومند را در تقویت دین داشته و مسلمین آگاه می بایست بدان توجّه جدّی بنمایند.
تواضع در حج
«وَجَعَلَهُ سُبْحَانَهُ عَلاَمَةً لِتَوَاضُعِهِمْ لِعَظَمَتِهِ».(خطبه 1)
«خداوند حجّ خانه
اش را علامت تواضع مردم در برابر عظمت خویش قرار داد.»
حج از جمله مقامات و عباداتی است که فرد مسلمان با شرکت در آن، اوج تواضع و فروتنی خود را در برابر خالق نشان می دهد و با اجرای فرامین خداوند، کرنش خویش را در مقابل عظمت باری تعالی به نمایش می گذارد.
تواضع در حج
«حَتَّی یَهُزُّوا مَنَاکِبَهُمْ ذُلُلاً».(خطبه 192)
«عاشقان بیت اللّه الحرام… شانه های خود را با خضوع و فروتنی بسیار (در سعی و طواف) می جنبانند.»
در حج، هر کس با هر شخصیت و با هر مقام و منصب دنیوی و هر نوع افتخار قومی و ظاه
ری، ذلیلانه، تمرین تواضع و فروتنی می کند. تواضع در برابر خالق، که فروتنی در برابر مخلوقات را هم به دنبال دارد.
توجّه به نیاز حجّاج
«وَمُرْ أَهْلَ مَکَّةَ أَلاَّ یَأْخُذُوا مِنْ سَاکِنٍ أَجْراً».(نامه 67)
«و به مردم مکّه فرمان ده تا از هیچ زائری در ایّام حج اجرت مسکن نگیرند.»
رفع نیاز حجّاج و از جمله تأمین مسکن آنان، از مسائل مهمّی است که حکومت اسلامی در جهت برپایی هر چه باشکوهتر این فریضه الهی می بایست مدّ نظر داشته و بدان همّت گمارد. در این نامه حضرت به فرماندار مکّه و امیر الحاج منصوب خود، در این زمینه دستور صریح می دهند.
توجّه به نیازمندان در حج
«وَلاَ تَحْجُبَنِّ ذَا حَاجَةٍ عَنْ لِقَائِکَ بِهَا».(نامه 67)
«و (در حج) هیچ نیازمندی را از دیدار خود محروم مگردان.»
توجّه به نیازمندی های محرومان را امام به فرماندار مکّه می نویسد و این اعمّ از است از نیاز حجّاج و نیاز محتاجان و نیاز مسلمانان سایر کشورهای اسلامی.
توحید در حج
«حَجَّ بَیْتِهِ الحَرَامِ … وَجَعَلَهُ… وَإذْعَانِهِمْ لِعِزَّتِهِ».(خطبه 1)</P> ;
«خداوندسبحان حجّ خانه اش رانشانه اعتراف به عزّت و بزرگی خویش قرار داد.»
تمامی مراسم حج درس توحید و اقرار به وحدانیت و عزّت و عظمت خداوند است. حج جدای از تمام آثار و منافع سرشار آن، تمرین یکتاپرستی و شناخت عظمت و بزرگی حضرت باری تعالی است.
توسل به خداوند
«إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْمُتَوَسِّلُونَ إِلَی اللّهِ… حَجُّ الْبَیْتِ وَ اعْتِمَارُهُ».(خطبه 110)
«بهترین وسیله توسل و تقرب به خداوند سبحان، … حجّ خانه خدا و عمره آن است.»
به فرموده حضرت دراین خطبه، توسل به خداوند سبحان اسباب و وسایلی می خواهد (وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ) که به ده مورد از بهترین آنها اشاره می فرمایند و حج و عمره، از جمله این وسایل ده گانه است که باعث توسّل و تقرّب به خداوند باری تعالی می گردند.
ادامه دارد…
www.hawzah.net
کانال جامع دو نور در ایتا:
https://eitaa.com/twonoor
کانال جامع دو نور در تلگرام:
https://t.me/twonoor
صفحه اصلی – موسسه قرآن و نهج البلاغه -آموزش مجازی قران ونهج البلاغه
برچسب ها:
