حقیقت اعمال
حکمت 6
حقیقت اعمال: و قال (ع): مَن رَضِیَ عن نَفسِهِ کَثُرَ الساخِطُ علیه، و الصدقةُ دواءٌ مُنْجِحٌ، وَاَعمالُ العبادِ فی عاجِلِهم نَصبُ اَعیُنِهِم فی آجِلِهِم.
واژگان مهم
بَشاشَة: گشاده رویی حِبالَة: دام قَبر: پوشنده، محل دفن
مُسالَمَة: صلح وآشتی خَبء: پنهان کردن الإحتمال: تحمل کردن
ترجمه: سینه خردمند مخزن راز اوست، و گشادهرویی و خوشخویی دام دوستی است، و تحمل سختیها [پوشاننده و] قبر بدیها و عیوب است.
و نیز به همین مضمون، در روایت دیگر فرموده است: صلح و آشتی، پنهان کردن عیبهاست..
چکیده مفاهیم
در این حکمت سه مطلب اساسی مورد عنایت امام (ع) قرار گرفته است که با هم در ارتباط هستند؛ سینهی انسان عاقل، گنجینه اسرار اوست، هم راز خود را از دیگران حفظ میکند
و هم امانتدار اسرار دیگران است، او آنچه را که در دل دارد، به بیرون بروز نمیدهد، بلکه با گشادهرویی، دلهای رمیده را صید و رام میکند. گاهی از دیگران، بدیهایی میبیند،
ولی با کمال متانت و بردباری، رفتار نادرست آنان را تحمل میکند
که میوه شیرین این بردباری، پوشیده ماندن ضعفها و کاستیهای وجود آدمی است.
نکته‌ها
1- یکی از انواع عجب، از خود راضی بودن است که بر اساس روایات از آسیبهای مُهلک شمرده شده است. فرد از خود راضی، نزد مردم محبوبیتی ندارد؛ زیرا:
* به دیگران با دیده تحقیر مینگرد؛
* قدر و منزلت خود را بالاتر از شأن واقعی خود میداند و عیوب خود را نمیبیند و به جای پذیرش خطاهایش، به توجیهگری می پردازد
و با این کار خشم مردم را برمیانگیزد؛ * چون خود را بهتر و کاملتر میبیند، مردم را صاحب حق یا دارای شأن نمیبیند و حاضر به ادای حقوق مردم نیست.
2- پیامبر اسلام(ص) فرمود: «بیمارانتان را با صدقه مداوا کنید.» سرّش آن است که چون صدقه دهنده گرفتاری کسی را رفع میکند،
خدای سبحان نیز در دنیا بلای او را رفع میکند. صدقه در آخرت نیز تقلیل دهنده یا از بین برنده عذاب الهی است.1 صدقه دارویی است که نه تنها دوای بیماریها،
بلکه دوای بسیاری از بلاها و گرفتاریهاست؛ بر اساس روایات، مرگ بد را دفع میکند،
غضب الهی را خاموش میسازد، گناه بزرگ را از بین میبرد و حساب را آسان میکند.
ادامه نکته‌ها
به همین سبب امام؟ع؟ فرمود: «صدقه دوایی سودمند و نجاتبخش است.»3- به تصریح آیات و روایات، شخص محتضر در لحظه مردن [پیش از آنکه از دنیا برود]
همه کارهایی که در طول عمر خود انجام داده میبیند.
گویا در یک لحظه، پردهها کنار میرود و مانند کسی که از روی کوه بر اطراف مسلط است، افق دید او نیز در هنگام جان دادن بیشتر خواهد شد.
در روز قیامت نیز چنین است: «تو از اين روز بزرگ در بىخبرى و غفلت بودى، پس ما پرده بىخبرى را از ديده [بصيرت]ات كنار زديم در نتيجه ديدهات امروز بسيار تيزبين است.»
فراز آخر این حکمت نورانی دلالت میکند بر اینکه اعمال آدمی تجسم دارند و هر عملی چه خیر و چه شر به صورتی متناسب با خود شکل میگیرد
و در برابر دیدگان آدمی قرار خواهد گرفت: «روزى كه هر كس آنچه را از كار نيك انجام داده و آنچه را از كار زشت مرتكب شده حاضر شده مىيابد،
و آرزو مىكند كه اى كاش ميان او و كارهاى زشتش زمان دور و درازى فاصله بود.»؛ مثلا: صورت غیبت، همانند خوردن گوشت برادر مؤمن، یا ربا و مال یتیم خوردن، مانند خوردن آتش تجسم مییابد
پیام‌ها
1- «صدقه دادن در راه خدا»، را عاملی مؤثر برای درمان بیماریها و رفع گرفتاریها، توسعه مالی،
داشتن عمر طولانی و مرگ خوب، حساب آسان و خشنودی خدا بشماریم،
البته صدقه تنها جنبه مالی ندارد، بلکه هر کار خوب، هر حرکت سازنده، هر اقدام مثبت در حق دیگران صدقه است. همچنین نشر دانش و توسعه معرفت بشری و ترویج معارف دین مصداق روشنی
از تعمیم و گسترش صدقه در منطق اسلام است. 2. اگر بدانیم در برابر دوربین قرار داریم و بناست دوباره خود یا دیگران رفتارهایمان را ببینیم، بسیار با مراقبت و با تأمل رفتار خواهیم کرد،
پس اگر بناست تمام رفتارهای ما در آخرت برابر دیدگان ما قرار گیرد، باید نسبت به تک تک اعمالها و رفتارهایمان دقّت به خرج داده و از هر نوع کار نادرست دوری گزینیم.
3. یک مسلمان واقعی باید همواره به خدا حسن ظن و به خود سوء ظن داشته باشد.
(نه اینکه به خود حسن ظن داشته و از اعمال خود راضی باشد و در مقابل به خداوند متعال سوء ظن داشته باشد)
لطائف
هر آن کس که خودبین بود ای امین فراوان شود کس به وی خشمگین
صدقه بود دوایی سودمند که باشد شفابخش و شیرین چو قند
خودآزمایی
1. به چه دلایلی فرد از خود راضی نزد مردم محبوبیتی ندارد؟
2. چرا صدقه دادن سبب مداوا شدن بیماری ها می شود؟
برچسب ها: حقیقت اعمال، حکمت6 نهج البلاغه،حکمت شش نهج البلاغه، یک مسلمان واقعی، تصریح آیات و روایات
ادامه مطالب: شرح کامل و تفسیر حکمتهای نهج البلاغه به کتاب برگزیده راه روشن مراجعه شود.
حکمت6 حقیقت اعمال. حکمت6 حقیقت اعمال حکمت6 حقیقت اعمال حکمت6 حقیقت اعمال. حکمت6 حقیقت اعمال. حکمت6 حقیقت اعمال. حکمت6 حقیقت اعمال
